Ivo Andrić (1892–1975) is a major twentieth-century European writer, winner of the Nobel Prize for Literature in 1961.
Andrić's sweeping novel spans the seven years 1807–1814, when French and Austrian consuls served alongside the Turkish Viziers in the remote Bosnian town of Travnik, distant outpost of the Ottoman Empire.
Divided as the community is, Muslims, Catholic and Orthodox Christians, Jews and Gypsies all unite in a common contempt for their visitors. Isolated in a claustrophobic atmosphere of suspicion and mutual distrust, the consuls and Viziers vie with each other, following the fluctuations of their respective foreign policies. When international politics permit however, they console each other as best they can in this harsh and hostile land.
Andrić uses his native Bosnia as a microcosm of human society, stressing its potential for national, cultural and religious misunderstanding and conflict, and identifying the barriers of all kinds that hinder communication between individuals. Written against the, background of violence released in these mixed communities during the Second World War, the novel now has renewed and poignant relevance.
Translated by Celia Hawkesworth
***
Roman o sukobu kultura u maloj bosanskoj varoši Travniku, o provincijskoj svesti i Bonapartinom konzulu - Žanu Davilu, Parižaninu tanane prirode, pesnuku po osećanju sveta koji, dolazeći iz prosvećene Evrope u mračnu bosansku varošicu, shvata sve one posebnosti i krakterološke tmine Bosne. Pokušavajući da učvrsti francuski upliv u islamsko carstvo i sam konzul postaje deo večite bosanske melanholije i demagoške politike islamske carevine.
Nikada do tada Davil, savremeni mladi čovek evropskog obrazovanja, nije video ljude kao što su bili Travničani, ni običaje kao što je audijencija kod turskog vezira, ni navike kao što je pljuvanje nedobrodošlog stranca. Susretom francuskog diplomate i turskog velikodostojnika kome Davil čita klasičnu tragediju a kod koga ona izaziva grohotan smeh, Andrić je hteo da prikaže sudar dva sveta i dve kulture koji se nikada neće pomiriti, a jaz između njih neće biti prevaziđen ni pokušajima njihovih najdobroćudnijih predstavnika.
Pukovnik fon Miterer je austrijski predstavnik u vezirskom gradu početkom 19. veka. Skromni bivši pogranični oficir potpuno je zbunjen Travnikom. Bačen u međuprostor dveju civilizacija, ne razumevajući do kraja nijednu od njih, fon Miterer je, pri tom, fatalno obeležen brakom sa ženom koja se neizmerno razlikuje od njega. Fon Miterer nije razumeo nijednog od trojice turskih vezira koji su se smenjivali za vreme njegove službe u Travniku ni istočnjački svet ćutnje i tajnih radnji čiji su oni predstavnici. On takođe nije razumeo ni novi građanski svet francuske države ni njenog predstavnika Davila, sa kojim je često dolazio u sukob. Bio mu je stran svet fantazija njegove lepe ali i čudne žene.
Vezirov Konak je treće središte političkog života i mesto najčešćih susreta trojice diplomata. Očekivalo bi se da predstavnici prosvećene Evrope čine zajedničku prepreku azijatskom osvajaču. Da nije tako kazuje nam vezirov komentar posle jednog Davilovog sukoba sa fon Mitererom: „Dva psa, pa se pobila u mojoj avliji.“ Ako Austrija ne ratuje sa Turskom, ona ratuje sa Francuskom; ako Turskom carstvu u opadanju slabe osvajačke namere, javiće se novi osvajač, ovoga puta u Evropi, Napoleonova imperija.
Poznata je teza da, ako bi Pariz izgoreo do temelja bilo bi ga moguće rekonstruisati prema romanima Vikotora Igoa. Ako bi, jednog dana, zaboravili sve aspekte i traume istorije balkanskih naroda i prostora bilo bi ih moguće rekonstruisati na osnovu dela Ive Andrića.